برای یادگیری بهتر چگونه باید مطالعه کرد؟
گام چهارم
دوستان عزیز، حالا که برنامه‌ریزی مناسبی کرده‌اید و می‌خواهید برنامه خود را اجرا کنید، گام بعدی چگونه مطالعه کردن است. بعضی از بچه‌ها نمی‌دانند از کجا شروع کنند. ما در این مبحث قصد داریم شیوه‌های کاربردی را برای مطالعه به شما ارائه دهیم. برای داشتن یک مطالعه مناسب و مفید رعایت نکات زیر می‌تواند به شما کمک کند:
1- قبل از شروع مطالعه، باید یک مکان ثابت و مشخص را انتخاب کنید. در حد امکان آن مکان جای تنگ نباشد و کمی وسعت داشته باشد، اطراف شما شلوغ نباشد، و محل خلوتی از خانه باشد. دارای نور مناسب و حرارت در حد دمای 20 درجه باشد، گرم نباشد چون موجب خواب‌آلودگی می‌شود. اگر شما از یک مکان ثابت هر روز استفاده کنید موجب می‌شود که ذهن شما به آن مکان برای یادگیری شرطی شود. هیچ‌وقت روی تخت‌خواب و به حالت درازکش، اقدام به مطالعه نکنید.
2- هرکس بنا به ویژگی‌های شخصیتی خود مکان و روش خاصی را برای مطالعه می‌پسندد، مثلاً افراد برون‌گرا در کتاب‌خانه بهتر مطالعه می‌کنند. بنابراین شما نیز روش خود را پیدا کنید. برای این کار فهرستی از انواع روش‌های مطالعه را نوشته و پیامد هر روش را نوشته و بهترین روش را انتخاب کنید و اجرا نمایید.
3- انگیزه خود را برای مطالعه افزایش دهید و با تغییر نگرش درباره تجربه امتحان، از مطالعه لذت ببرید. این امر باعث می‌شود که عملکردتان بهتر شود.
4- دروس حفظ کردنی را صبح زود بعد از استراحت شبانه قرار دهید که مغز آمادگی بیشتری برای یادگیری دارد.
5- قبل از شروع مطالعه، مطمئن شوید که جزوه‌های شما کامل است، برای این کار می‌توانید جزوه خود را با جزوه دوستانتان مقایسه کنید.
6- چند دقیقه تا 10 دقیقه قبل از مطالعه، نگاه اجمالی به فصلی که می‌خواهید مطالعه کنید بیندازید.
7- قبل از شروع مطالعه هر فصل، سؤالاتی برای خود مطرح کنید، هدف از این فصل چیست؟ بعد از مطالعه این فصل من باید چه مطالبی را یاد گرفته باشم؟
8- یک فصل کتاب را انتخاب کنید، فهرستی از عناوین مهم و زیرعناوین تهیه کنید. این امر موجب می‌شود که هنگام مرور، مطالب برای شما یادآوری شود.
9- فهرستی از مفاهیم کلیدی فصل را نوشته، سپس مفاهیمی که قبلاً با آنها آشنایی داشتید را با علامت مشخص کنید و بعد از آن مفاهیمی را که تعریف آن را بلدید مشخص کنید و ارتباط بین مفاهیمی که بلد هستید برقرار کنید و آنها را نیز مشخص کنید. در نهایت مفاهیم ناآشنا را برای یادگیری مشخص نمایید و به یادگیری آنها اقدام کنید.
10- در هنگام مطالعه یک فصل مشخص کنید چه چیزی را باید یاد بگیرید، مطالب را به صورت خلاصه یادداشت کنید. مجدداً یادداشت‌ها را خلاصه‌نویسی کنید و نکته‌های مهم را سازماندهی مجدد کرده و آن هایی را که باید در امتحان مورد توجه قرار دهید، یادداشت کنید و در نهایت عبارات کوتاه را به صورت کد از متن استخراج کنید.
11- در طول سال تحصیلی، درس‌های جلسه قبل که معلم داده است را مطالعه کنید و تمریناتی برای مسلط شدن آن درس انجام دهید. جمعه‌ها را نیز برای مرور دروس یک هفته برنامه‌ریزی کنید.
12- برای اینکه درس‌ها خوب تحکیم پیدا کند، می‌توانید مطالب درسی را برای دوستان خود بازگو کنید و از یکدیگر سؤال بپرسید و همچنین به دوستی که درسی را یاد نگرفته است، آموزش دهید.
13- مطمئن باشید مطالبی که یاد می‌گیرید از نظر نگارشی هم صحیح بنویسید تا در امتحان مشکلی نباشد.
14- موضوعاتی که مطالعه می‌کنید، از خود بپرسید که «آیا امکان سؤال از آن وجود دارد یا نه» و بر یادگیری آن ها تأکید کنید.
15- جهت آماده شدن برای امتحان چند گزینه‌ای، مطالعه کامل کتاب را در برنامه خود داشته باشید و یک چشم‌انداز کلی از مطالب پیدا کنید و سپس با مطالعه مجدد آن را مستحکم کنید.
16- برای اینکه مطالب بهتر در حافظه شما جایگزین شود از یکی از روش‌های زیر استفاده کنید:
الف) روش تقطیع: در این روش شما اجزای عبارتی را که می‌خواهید حفظ کنید به قطعات کوچک تبدیل کنید مثل شماره تلفن 61 53 34 88 که با 4 قطعه کردن راحت‌تر حفظ می‌شود.
ب) سازماندهی و مرتب و دسته‌بندی کردن: در این روش شما اجزای مرتبط را با هم در یک طبقه قرار می‌دهید و بین طبقات ارتباط برقرار می‌کنید تا یادگیری بهتر انجام شود.
ج) تصویرسازی ذهنی: در این روش شما مطالبی که می‌خواهید حفظ کنید را با یک تصویر در ذهن، مرتبط می‌کنید و بهتر حفظ می‌شود.
د) استفاده از کارت‌های مرور: با این روش، شما می‌توانید در هرجا که باشید، مرور درس‌ها را داشته باشید، در یک طرف کارت، عبارت مورد نظر را نوشته و تعریف، توضیح، فرمول و یا … مربوط به آن را در طرف دیگر بنویسید.
17- خلاصه فصل‌ها را حتماً بخوانید و به سؤالات آخر فصل پاسخ بدهید.
18- از نگهداری مطالب بر روی کاغذ چرک‌نویس خودداری کنید.
19- برای مرور درس‌ها، تاریخ و زمان مناسب قرار دهید و تاریخ را یادداشت کنید تا فراموش نشود.
20- ورقه‌های امتحانات قبلی را مورد استفاده قرار دهید و آنها را تجزیه و تحلیل کنید. مشکلات قبلی را درآورده و دوباره به آنها جواب دهید. به سؤالات قبلی از زوایای مختلف و جدید نگاه کنید.
21- برای خود آزمون‌های کوچک با فواصل زمانی مختلف ترتیب دهید.
22- هنگام مطالعه یادداشت برداری کنید و از علامت و خط کشیدن و دیگر شیوه‌های برجسته‌سازی استفاده کنید زیرا تمرکز را افزایش می‌دهد.
23- مفاهیم اصلی را با صدای بلند مرور کنید، انگار که برای خودتان سخنرانی می‌کنید.
24- گاهی معلم با کلمات «مهم است»، «فراموش نکنید»، «مشخص کنید» شما را به نکات کلیدی و امتحانی راهنمایی می‌کند. خود را جای معلم و طراح سؤال قرار دهید، اگر به جای او بودید چه سؤالی طرح می‌کردید، بدین‌گونه سؤالات را پیش‌بینی کنید.
25- قسمت‌های مشکل را به قسمت‌های ساده و کوچک‌تر تقسیم کنید.
26- به نقشه‌ها و نمودارها و تصاویر کتاب دقت کنید و مطالب آنها را یاد بگیرید و تفسیر کنید، زیرا تصویر ذهنی برای یادآوری مفیدتر است.
27- علت اصلی حواس‌پرتی و کاهش تمرکز، درگیر نشدن با مطالب درسی است در این موقع فضای آزاد در ذهن وجود دارد که هر چیز می‌تواند آن فضا را پر کند و حواس‌پرتی به وجود بیاورد.
28- اگر سعی کنید که بار اول مطالب را حفظ کنید، باعث خستگی ذهنی می‌شود.
29- مطالب را پاراگراف پاراگراف خلاصه‌برداری کنید و سپس مطالب مرتبط را با هم ادغام کنید. مثال‌ها و تمرینات کتاب را حل کنید.
30- مرتبط کردن مطالب با هم به صورت تصویر و نمودار (درختی) باعث درگیر شدن دو نیمکره مغز شده و یادگیری را افزایش می‌دهد.
31- از مرور مطالب درسی با عجله در آخرین دقایق پرهیز کنید.
مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: اکرم محمدزاده فرهانی
تنظیم: مریم فروزان کیا
